Ενδογενείς και εξωγενείς κετόνες (άρθρο 3)

Οι εξωγενείς κετόνες είναι  δύο ειδών:

• Εστέρες. Έχουν την ικανότητα να ανεβάζουν πολύ γρήγορα και πολύ ψηλά τα επίπεδα κετονών στον οργανισμό. Έχουν πολύ άσχημη γεύση και είναι σε υγρή μορφή. Κοστίζουν αρκετά.
• Άλατα. Είναι μόρια υδροξυβουτυρικού οξέος (ΒΗΒ) συνδεδεμένα με νάτριο, κάλιο, μαγνήσιο, ασβέστιο. Ανεβάζουν τα επίπεδα κετονών με πιο φυσικό τρόπο και σε χαμηλότερα ποσοστά σε σχέση με τους εστέρες.  Έχουν καλύτερη γεύση και είναι σε μορφή σκόνης. Το κόστος τους είναι μικρότερο.

Μείωση κατανάλωσης οξυγόνου

Η χρήση των εξογενών κετονών μειώνει την κατανάλωση οξυγόνου στα κύτταρα άσχετα από το αν κάποιος ακολουθεί κετογονική διατροφή. H προσθήσκη ΒΗΒ σε σπέρμα αύξησε την κινητικότητά του μειώνοντας ταυτόχρονα την κατανάλωση οξυγόνου. (1,  2). Η πρόσθεση ΒΗΒ σε μυοκαρδιακά κύτταρα αύξησε κατά 25% την υδραυλική τους ικανότητα μειώνοντας παράλληλα την κατανάλωση οξυγόνου (3, 4). Η κατανάλωση οξυγόνου σε εγκεφαλικά κύτταρα σε παρατεταμένη νηστεία όπου το 70% της ενέργειας προέρχεται από κετόνες είναι κατά πολύ μειωμένη (5). Τα νευρικά κύτταρα είναι πιο ανθεκτικά σε καταστάσεις υποξίας όταν κύρια πηγή ενέργειας είναι οι κετόνες (6, 7).

Τι σημαίνει στην πράξη.

Σκεφτείτε ότι αλλάζατε τη μηχανή στο αυτοκινητό σας. Τοποθετείτε μια καινούργια με περισσότερα άλογα και μικρότερη κατανάλωση. Και ποιος δεν θα ήθελε μια τέτοια μετατροπή. Αυτό ακριβώς συμβαίνει με τις εξωγενείς κετόνες. Για το ίδιο ερέθισμα έχουμε αποδοτικότερη απάντηση των ιστών και λιγότερη κατανάλωση οξυγόνου.

Πιθανοί θεραπευτικοί ορίζοντες

Θα ήταν πολύ ενδιαφέρον να χρησιμοποιηθούν οι εξωγενείς κετόνες σε καταστάσεις όπου τα κύτταρα υποφέρουν από έλλειψη οξυγόνου και τελικά πεθαίνουν:

Χρόνια και οξεία στεφανιαία νόσος (έμφραγμα). Περιφερική αγγειοπάθεια. Αναιμία. Τραυματισμός νωτιαίου μυελού. Χρόνια αναπνευστική πνευμονοπάθεια. Αναπνευστική ανεπάρκεια. Εγκεφαλική υποξία κατά την περίοδο τοκετού. Αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο. Διάχυτη κρανιοεγκεφαλική βλάβη. Ανακοπή. Μεταμόσχευση οργάνων. Πολύωρες χειρουργικές επεμβάσεις. Χημειοθεραπεία. Σηπτικό σοκ. Γάγγραινα.

Χρειάζονται περαιτέρω μελέτες για να απαντηθούν αυτά τα ερωτήματα. Σε θεωρητικό επίπεδο τουλάχιστον οι εξωγενείς κετόνες θα μπορούσαν να δώσουν λύσεις στην ιστική υποξία.

Εξωγενείς κετόνες – καύση λίπους

Τα παραπάνω δεδομένα ξεπερνούν τη μέχρι τώρα χρήση των εξωγενών κετονών ως ένα συμπλήρωμα διατροφής που βοηθάει να κάψεις λίπος. Στην πραγματικότητα μειώνουν την κινητοποίηση του λίπους (όπως εξάλλου κάνουν και οι ενδογενείς κετόνες) σε ένα συγκεκριμένο χρονικό διάστημα. Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι δεν βοηθούν το οργανισμό μας να δουλέψει σε ένα υψηλότερο μεταβολικό προφίλ. Θυμηθείτε την ευεξία και την ικανότητα συγκέντρωσης ενός εγκεφάλου υπό την επίδραση των κετονών.

Εξωγενείς κετόνες και άθληση

Είναι εύλογο να υποθέσει κανείς ότι όπως ωφελούν τα νευρικά κύτταρα έτσι ωφελούν και τις νευρομυϊκές συνάψεις (muscle- mind connection). Αποδοτικότερη νευρομυϊκή σύναψη κάνει ένα μυ πιο δυνατό. Οι εξωγενείς κετόνες βελτιώνοντας την διαχείριση οξυγόνου και τις συνάψεις των κυττάρων μπορούν να βοηθήσουν σε αθλητικές επιδόσεις.

Φανταστείτε ότι πρέπει να κάνετε μια άσκηση και πριν την άσκηση αυτή καταναλώνετε εξωγενείς κετόνες. Όπως φαίνεται και από το μικρό τεστ του PeterAttia για το ίδιο έργο καταναλώθηκε λιγότερο οξυγόνο και λίπος. Το να είσαστε όμως λιγότερο κουρασμένοι μεταβολικά θα σας οδηγήσει στο να έχετε μια πιο έντονη και παρατεταμένη άσκηση. Εάν δηλαδή χωρίς κετόνες στα 30 λεπτά νιώθατε κούραση, με την λήψη εξωγενών κετονών δεν θα διακόψετε τόσο γρήγορα. Παρατείνοντας την άσκηση θα κινητοποιήσετε και θα χρησιμοποιήσετε περισσότερο λίπος από ότι αν σταματούσατε μισή ώρα πριν. Οι μύες κάτω από πιο έντονο και παρατεταμένο ερέθισμα θα έχουν μεγαλύτερη ανάπτυξη.

Εξωγενείς κετόνες για απώλεια βάρους.

Είναι γνωστό ότι κατά την κετογονική διατροφή οι διακυμάνσεις στην όρεξη μειώνονται και αυξάνεται η ικανότητά μας να ελέγχουμε τις επιλογές μας. Οι εξωγενείς κετόνες μπορούν να βοηθήσουν σε δύσκολες στιγμές μιμούμενες την δράση των ενδογενών κετονών. Μια δόση εξωγενών κετονών θα βοηθήσει στην συνολική μείωση πρόσληψης θερμίδων και θα υποστηρίξει κατάλληλα την προσπάθεια για απώλεια βάρους.

Κετόνες και οι υποδοχείς τους.

Οι κετόνες προσλαμβάνονται στα κύτταρα από τους λεγόμενους καρβοξυλικούς υποδοχείς. Η έκθεση σε εξωγενείς κετόνες αυξάνει την έκφραση τους στα κύτταρα. Στα πρώτα στάδια κετογονικής διατροφής μπορούν να βοηθήσουν στην πιο ομαλή μετάβαση από το ένα μεταβολικό προφίλ στο άλλο. Μέχρι ο οργανισμός μας να αρχίσει να παράγει και να χρησιμοποιεί σωστά τις κετόνες οι εξωγενείς κετόνες μπορούν να μας υποστηρίξουν .

Εξωγενείς κετόνες και ηλεκτρολύτες.

Τα άλατα του ΒΗΒ μπορούν να βοηθήσουν στην ημερήσια πρόσληψη ηλεκτρολυτών. Στην ουσία θα δώσουν ενέργεια και θα βοηθήσουν στην σωστή επαναφορά της ηλεκτρολυτικής ισορροπίας του οργανισμού.

Προτεινόμενη χρήση εξωγενών κετονών

Συνοψίζοντας όλα τα παραπάνω γίνεται αντιληπτό ότι η κατάλληλη χρήση εξωγενών κετονών έχει πολλά να προσφέρει. Τόσο σε ανθρώπους που κάνουν κετονική διατροφή όσο και σε αυτούς που δεν μπορούν να την ακολουθήσουν. Η χρήση τους προτείνεται:

• Κατά την έναρξη της κετογονικής. Θα μειώσουν τα συμπτώματα κετογονικής γρίπης
• Πριν από την άσκηση, ή κατά την διάρκεια παρατεταμένης άσκησης.
• Σε περιόδους απώλειας ηλεκτρολυτών.
• Σε στιγμές έντονης πείνας.
• Σε περιπτώσεις που έχετε καταναλώσει υδατάνθρακες και έχουν πέσει οι κετόνες με αποτέλεσμα να νιώθετε κούραση και υπνηλία.
• Σε διαλλειματική νηστεία.
• Σε όλες εκείνες τις περιπτώσεις που χρειάζεται να αυξήσετε γρήγορα τις κετόνες στο αίμα σας και να βοηθήσετε τον οργανισμό να ανταπεξέλθει σε μια δύσκολη κατάσταση. (υποξία)

Προσωπική εμπειρία με τις εξωγενείς κετόνες

Σε προσωπικό επίπεδο χρησιμοποιώ άλατα εξωγενών κετονών νηστικός λίγο πριν την άσκηση. Οι προπονήσεις μου είναι εντελώς διαφορετικές. Ενώ νιώθω τη μυϊκή κούραση στις τελευταίες επαναλήψεις, εγκεφαλικά νιώθω ότι μπορώ να τα καταφέρω και συνεχίζω την άσκηση. Συνολικά οι προπονήσεις μου είναι πιο έντονες και αποδοτικότερες.Τις χρησιμοποιώ επίσης όταν πεινάω πολύ και δεν θέλω να φάω.

Τέλος έχω χρησιμοιήσει εστέρες εξωγενών κετονών σε περίοδο ίωσης και με είχαν βοηθήσει να επανέλθω γρήγορα.

(άρθρο 1)

(άρθρο 2)

 

Βιβλιογραφία

1. Lardy, H. A., Hansen, R. G., and Phillips, P. H. (1945) The metabolism of bovine epididymal spermatozoa. Arch. Biochem. 6, 41–51.
2. Lardy, H. A., and Phillips, P. H. (1945) Studies of fat and carbohydrate oxidation in mammalian spermatozoa. Arch. Biochem. 6, 53–61.
3. Kashiwaya,Y.,Sato,K.,Tsuchiya,S.,Thomas,S.,Fell,D.A.,Veech,R.L., and Passonneau, J. V., et al. (1994) Control of glucose utilization in working perfused rat heart. J. Biol. Chem. 269, 25502–25514.
4. Sato, K., Kashiwaya, Y., Keon, C. A., Tsuchiya, N., King, M. T., Radda, G. K., Chance, B., Clarke, K., and Veech, R. L. (1995) Insulin, ketone bodies, and mitochondrial energy transduction. FASEB J. 9, 651–658.
5. Owen, O. E., Morgan, A. P., Kemp, H. G., Sullivan, J. M., Herrera, M. G., and Cahill, G. F. Jr. (1967) Brain metabolism during fasting. J. Clin. Invest. 46, 1589–1595.
6. Kirsch,J.R.,andD’Alecy,L.G.(1984)Hypoxiainducedpreferentialketone utilization by rat brain slices. Stroke 15, 319–323.
7. Kirsch,J.R.,D’Alecy,L.G.,andMongroo,P.B.(1980)Butanediolinduced ketosis increases tolerance to hypoxia in the mouse. Stroke 11, 506–513.